هشدار جدی درباره سونامی درخواست‌های بی‌رویه تصویربرداری
- توضیحات
- منتشر شده در دوشنبه, 20 آبان 1404 11:04
- نوشته شده توسط فرشته اکبری
یک پزشک متخصص رادیولوژی در همدان با اشاره به نقش حیاتی رادیولوژی در تشخیص و درمان، نسبت به فرسودگی مراکز تصویربرداری، کمبود تجهیزات، فشار کاری بالا و درخواست‌های بی‌رویه سی‌تی‌اسکن که می‌تواند در آینده به افزایش موارد سرطان منجر شود هشدار داد.
به گزارش "همدان نیوز"، علی نوری رادیولوژیست باسابقه و عضو سه دوره هیئت‌مدیره انجمن رادیولوژی ایران در همدان با بیان اینکه رادیولوژی «چشم بینای پزشکی» و یکی از ارکان اصلی تشخیص و درمان است، گفت: رادیولوژی از زمان کشف اشعه ایکس در سال 1895 تا امروز مسیر پرشتابی از پیشرفت را طی کرده و اکنون از تشخیص فراتر رفته و وارد حوزه درمان نیز شده است.
وی با اشاره به خدمات مداخله‌ای بیان کرد: درمان آبسه‌ها، انواع توده‌های تیروئید، اقدامات مداخله‌ای عروقی و بسیاری از روش‌های درمانی که پیش از این در همدان انجام نمی‌شد، امروز در استان قابل انجام است.
این رادیولوژیست گستره فعالیت رادیولوژی را بسیار وسیع توصیف کرد و گفت: این تخصص با حدود 20 رشته پزشکی در تعامل مستقیم است و عملاً خط دوم تشخیص محسوب می‌شود. تمام گروه‌های پزشکی برای تکمیل تشخیص و انتخاب درمان صحیح به رادیولوژی وابسته‌اند و ما موظفیم به صورت دقیق، علمی و به‌روز به آنها پاسخ دهیم.
جهش تکنولوژیک، نیاز به روزرسانی مستمر
نوری پیشرفت تکنولوژی را مهم‌ترین عامل توسعه این رشته عنوان کرد و افزود: از رادیولوژی آنالوگ به دیجیتال و سه‌بعدی رسیده‌ایم؛ سونوگرافی‌ها پیشرفته شده‌اند؛ MRI قلب، MRI عروقی، CT قلب، پت‌اسکن و آنژیوگرافی دیجیتال به خدمات مراکز افزوده شده‌اند. این رشد سریع نیازمند به‌روزرسانی مداوم تجهیزات است.
تأثیر مستقیم کمبود تجهیزات بر کیفیت تشخیص
وی کمبود تجهیزات و ناتوانی مراکز در نوسازی دستگاه‌ها را یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های استان و کشور دانست و تأکید کرد: هر مرکز تصویربرداری که از فناوری عقب بماند، کیفیت تشخیصش افت می‌کند و نمی‌تواند نقش مؤثری در نظام سلامت ایفا کند.
فشار کاری، فرسودگی شغلی و محدودیت‌های جدی
این پزشک‌متخصص رادیولوژی با اشاره به فشار کاری بالای رادیولوژیست‌ها در بخش دولتی گفت: فرسودگی نیروها، کمبود متخصص و فرسودگی دستگاه‌ها، مشکلات جدی ایجاد کرده است. وابستگی تجهیزات به ارز خارجی و افزایش قیمت‌ها، امکان نوسازی را از بسیاری از مراکز گرفته و فرسودگی در بخش دولتی به‌وضوح دیده می‌شود.
نوری ابراز کرد: ماهیت پرتوزای برخی دستگاه‌ها، رادیولوژی را در معرض آسیب‌های شغلی قرار می‌دهد و با وجود رعایت پروتکل‌ها، نمی‌توان خطرات اشعه را نادیده گرفت.
هشدار شدید درباره درخواست‌های بی‌رویه تصویربرداری
وی درخواست‌های بی‌رویه و غیرضروری به‌ویژه در بخش سی‌تی‌اسکن را تهدید جدی سلامت جامعه دانست و تصریح کرد: سی‌تی‌اسکن با اشعه یونیزان کار می‌کند و تکرار بی‌مورد آن در سال‌های آینده می‌تواند سونامی سرطان ایجاد کند. اگر بیمه‌ها و دستگاه‌های نظارتی مانند دانشگاه علوم پزشکی مداخله نکنند، کشور با هزینه‌های سنگینی مواجه خواهد شد. ما از بیمه‌ها و دستگاه‌های متولی خواستار تدوین و اجرای پروتکل‌های سخت‌گیرانه برای جلوگیری از انجام تصویربرداری‌های غیرضروری شد.
وضعیت ایمنی و الزامات بیماران
این رادیولوژیست با اشاره به نظارت مستمر سازمان انرژی اتمی بر مراکز تصویربرداری گفت: در حوزه ایمنی پرتوی، کشور از استانداردهای خوبی برخوردار است و هر ساله دستگاه‌ها و سربکوبی‌ها ارزیابی می‌شوند.
نوری تأکید کرد: بیماران باید هنگام مراجعه اطلاعات دقیق درباره بارداری، بیماری‌های زمینه‌ای و وجود فلزات بدن ارائه دهند، برخی موارد مثل استنت‌های قدیمی در MRI خطرناک است و بیمار باید حتماً اطلاع دهد. در سونوگرافی و CT نیز آمادگی‌هایی مانند ناشتایی یا پر بودن مثانه ضروری است که به بیماران آموزش داده می‌شود.
چالش ارزی؛ تهدیدی برای بقای مراکز تصویربرداری
وی با بیان اینکه مهم‌ترین چالش امروز، بحران ارزی است، تصریح کرد: توقف تخصیص ارز ترجیحی برای تجهیزات پزشکی بسیاری از مراکز به‌ویژه خصوصی را تا مرز ورشکستگی برده است. بدون ارز حمایتی، امکان به‌روزرسانی دستگاه‌ها وجود ندارد و این تهدیدی جدی برای سلامت مردم است.
تعرفه‌ها؛ بی‌عدالتی مزمن در حق رادیولوژی
این پزشک متخصص با انتقاد از ساختار کتاب ارزش نسبی خدمات پزشکی گفت: در این کتاب، کای حرفه‌ای و فنی رادیولوژی به شکل ناعادلانه پایین تعیین شده است. این در حالی است که رادیولوژی ارزبری بالا دارد و نقش حیاتی در تشخیص اغلب بیماری‌ها ایفا می‌کند. نتیجه این بی‌عدالتی، کاهش انگیزه رادیولوژیست‌ها و ورشکستگی مراکز است.
نوری درباره ورود هوش مصنوعی به حوزه تصویربرداری اظهار کرد: هوش مصنوعی می‌تواند هم تهدید باشد و هم فرصت. اگر برنامه‌ریزی کشوری انجام شود، این فناوری می‌تواند یار رادیولوژیست‌ها در تشخیص دقیق‌تر باشد نه جایگزین آنها.
وی در بخش دیگری از گفت‌وگو یکی از تهدیدهای جدی و نگران‌کننده برای آینده رادیولوژی را ورود برخی کلینیسین‌ها به حوزه تصویربرداری بدون داشتن آموزش تخصصی عنوان کرد و گفت: رادیولوژیست‌ها چهار سال آموزش تخصصی فشرده و علمی می‌گذرانند، بنابراین برخی رشته‌ها نباید از ابزارهای تشخیصی مثل سونوگرافی یا دیگر روش‌ها به‌عنوان منبع درآمد استفاده کنند؛ چون آموزش علمی و تخصصی آن را ندیده‌اند و این کار خارج از استانداردهای حرفه‌ای است.
این پزشک متخصص افزود: ما با استفاده محدود و کمک‌تشخیصی دستگاه‌ها توسط برخی رشته‌ها برای ارزیابی‌های اولیه مشکلی نداریم، اما ورود آنان به حوزه تخصصی رادیولوژی، هم برای بیمار خطرناک است و هم برای نظام سلامت. در مواردی دیده می‌شود که پزشک دستگاه را خودش تهیه می‌کند، خودش تصویربرداری می‌گیرد، خودش تفسیر می‌کند و خودش هم درمان را انجام می‌دهد. این یک چرخه خطرناک است که سلامت بیماران را تهدید می‌کند.
نوری با بیان اینکه رادیولوژی باید توسط متخصص بی‌طرف اداره شود؛ فردی که هیچ منفعتی از درمان ندارد و هدفش تنها تشخیص درست و دقیق است. بنابراین از وزارت بهداشت و نهادهای نظارتی تقاضا داریم برای جلوگیری از ادامه این روند، با تعیین حدود قانونی و تدوین پروتکل‌های مشخص، جلوی ورود غیرعلمی و غیرقانونی به حیطه رادیولوژی را بگیرند.
وی ضمن تبریک روز رادیولوژی به همکاران خود گفت: رادیولوژیست‌ها همیشه کنار مردم بوده‌اند و نقش مهمی در کاهش درد و رنج بیماران دارند. ما خود را از مردم می‌دانیم و هیچ تلاشی برای ارتقای خدمات تصویربرداری دریغ نخواهیم کرد.
این رادیولوژیست با بیان اینکه رادیولوژی نور را به تاریکی‌های تشخیص می‌تاباند، گفت: انتظار ما از مسئولان این است که با اصلاح تعرفه‌ها و تخصیص ارز ترجیحی، اجازه ندهند مراکز تصویربرداری کشور دچار فروپاشی شوند تا مردم از خدمات دقیق، سریع و عادلانه بی‌نصیب نمانند.
